Lịch sử lễ hội chùa thầy

<span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"><b>Chùa Thầy</b> là một ngôi </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">chùa</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> ở chân núi Sài Sơn, làng Hoàng Xá, xã Phượng Cách, huyện Quốc Oai, tỉnh </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Hà Tây</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> (nay là xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây), cách </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Hà Nội</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> khoảng 20 </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">km</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> về phía Tây nam, đi theo đường cao tốc Láng - Hòa Lạc. Sài Sơn có tên Nôm là núi Thầy, nên chùa được gọi là chùa Thầy. Chùa được xây dựng từ thời </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">nhà Lý</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. </span><br /> <div style="text-align: center;"> <br /></div> <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXo62lkcEzcqYa3IfRVj39zcnyauilvm7sNoJLZPKWDwzuuTbgGXNm8OcM_ycC9uqFcFh05Jmbw47IRB_3r8U0MWRZds_-fdKeTGeK2E6U5DWTDj9dIqqVJSSdW_B-MN9arDLqTIjxFpye/s1600/chua+thay.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="432" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXo62lkcEzcqYa3IfRVj39zcnyauilvm7sNoJLZPKWDwzuuTbgGXNm8OcM_ycC9uqFcFh05Jmbw47IRB_3r8U0MWRZds_-fdKeTGeK2E6U5DWTDj9dIqqVJSSdW_B-MN9arDLqTIjxFpye/s1600/chua+thay.jpg" width="640" /></a></span></div> <br /> <br /> <br /> <b><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Đây là nơi tu hành của </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Thiền sư</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Từ Đạo Hạnh</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, lúc này núi Thầy còn gọi là núi Phật tích.</span></b><br /> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> </span> <br /> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Ban đầu chùa Thầy chỉ là một am nhỏ gọi là Hương Hải am, nơi Thiền sư Từ Đạo Hạnh trụ trì. Vua </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Lý Nhân Tông</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> đã cho xây dựng lại gồm hai cụm chùa: chùa Cao (Đỉnh Sơn Tự) trên núi và chùa Dưới (tức chùa Cả, tên chữ là Thiên Phúc Tự). Đầu </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">thế kỷ 17</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, Dĩnh Quận Công cùng hoàng tộc chăm lo việc trùng tu, xây dựng điện </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Phật</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, điện </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Thánh</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">; sau đó là nhà hậu, nhà bia, gác chuông. Theo thuyết phong thủy, chùa được xây dựng trên thế đất hình con </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">rồng</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Phía trước chùa, bên trái là ngọn Long Đẩu, lưng chùa và bên phải dựa vào núi Sài Sơn. Chùa quay mặt về hướng Nam, trước chùa, nằm giữa Sài Sơn và Long Đẩu là một hồ rộng mang tên Long Chiểu hay Long Trì (ao Rồng). Sân có hàm rồng.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Chùa Thầy gồm ba toà nhà chạy song song với nhau dựng trên nền cao bó đá hộc xanh. Toà ngoài gọi là nhà tiền tế hay chùa Hạ. Toà giữa là trung điện hay chùa Trung, toà trong cùng là thượng điện, thờ các hóa thân của </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Thiền sư</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> Từ Đạo Hạnh, diễn tả 3 "kiếp" của Từ Đạo Hạnh: Tăng, Phật và Đế Vương. Bên trái là tượng toàn thân Thiền sư bằng </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">gỗ bạch đàn</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> lắp máy tự động có thể đứng lên ngồi xuống được, nhắc nhở thời kỳ Ngài đi tu ở Hương Hải am đã làm thuốc trị bệnh cứu người và dày công sáng tạo môn nghệ thuật múa rối nước cổ truyền để cho dân giải trí. Tượng đặt trên ngai, sau lưng ngai chạm trổ hình đầu rồng, lưỡi búa, </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">sừng tê</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, ngọc báu... Chính giữa là tượng Thiền sư khi đã thành Phật, đội mũ </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">hoa sen</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, tay chắp trước ngực, khoác áo cà sa vóc </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">vàng</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, đặt trên một bệ tượng bằng đá thời nhà Lý, có hình </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">sư tử</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> đội toà sen. Bệ đá chạm những cánh hoa sen, bốn mặt chạm hình rồng và hoa lá, bốn góc có hình thần điểu </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Garuda</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Đây là di vật thời nhà Lý còn sót lại duy nhất ở chùa. Bên phải là tượng Thiền sư sau khi đã hóa, đầu thai làm con trai của Sùng Hiền Hầu và trở thành nhà vua </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Lý Thần Tông</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Tượng Lý Thần Tông đầu đội mũ bình thiên, mình khoác long bào, ngồi trên ngai vàng.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Trong chùa còn có tượng ông Từ Vinh và bà Tăng Thị Loan là cha mẹ Từ Đạo Hạnh và hai bạn đồng đạo thân thiết của Ngài là Thiền sư </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Minh Không</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> và Thiền sư </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Giác Hải</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Hai bên chùa là hành lang dài thờ mười tám vị </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">La Hán</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Phía sau chùa là gác chuông và gác trống.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Trước cửa chùa có một hồ nước rộng có tên là Long Chiểu (Ao Rồng). Giữa hồ có một thuỷ đình nhỏ vuông vắn, dùng làm nơi diễn </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">rối nước</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Hai bên chùa có hai chiếu cầu mái, do </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Phùng Khắc Khoan</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> xây vào năm </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">1602</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Cầu Nhật Tiên ở bên trái, trông vào đền Tam Phủ xây trên một hòn đảo giữa hồ. Bên phải là cầu Nguyệt Tiên, nối với con đường lên núi. Trên núi có chùa Cao, vốn là Hiển Thụy am, còn có tên là Đỉnh Sơn Tự, là nơi Thiền sư Từ Đạo Hạnh đến tu đầu tiên. Trên vách chùa còn khắc những bài thơ tức cảnh của </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Nguyễn Trực</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> và </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Nguyễn Thượng Hiền</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Tương truyền rằng động Phật Tích ở sau chùa là nơi Ngài Từ Đạo Hạnh thoát xác để đầu thai làm vua Lý Thần Tông.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Phía trên chùa Cao có một mặt bằng gọi là chợ Trời với nhiều tảng đá hình bàn ghế, kệ bày hàng, ly rượu,... trong đó có một phiến đá nhẵn lì được gọi là bàn cờ tiên. Có lẽ nơi đây ngày xưa các bậc trích tiên vẫn ngồi chơi cờ, uống rượu, thưởng trăng và </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">ngâm thơ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Từ chùa Cao, đi vòng ra phía sau là hang Cắc Cớ, là nơi tình tự của trai gái ngày xưa trong những ngày hội hè, như ca dao đã ghi lại:</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <br /></div> <blockquote class="tr_bq"> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <i><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Gái chưa chồng trông hang Cắc Cớ, </span></i></div> <i> </i><div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <i><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Trai chưa vợ nhớ hội chùa Thầy. </span></i></div> </blockquote> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <br /></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Đi ngược lên trên là đến đền Thượng. Gần đền Thượng có hang Bụt Mọc với nhiều tảng đá được thời gian bào mòn trông như tượng Phật. Tiếp đó là hang Bò với lối vào âm u. Cách một đoạn là đến hang Gió với những ngọn gió thổi thông thốc cả hai đầu. Ở chân núi phía Tây còn có chùa Bối Am, còn gọi là chùa Một Mái, chùa có tên như vậy là vì chùa chỉ có một mái </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">ngói</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">, mặt sau chùa dựa vào vách núi.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <br /></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: center;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyU-P2ocXV7z2V-uLdE9yu2HdMFQcJdkH7YficDIPi42L4cP10JDFzD_llkUIeU3DrIRDZDzj-OcjfjPRYCqMU-FqjHZT5hHvw6laPuwyVy3fMoG-mPpNGxvjGTgNbz8aQrAzpCW3RvvHl/s1600/le+hoi+chua+thay.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="392" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyU-P2ocXV7z2V-uLdE9yu2HdMFQcJdkH7YficDIPi42L4cP10JDFzD_llkUIeU3DrIRDZDzj-OcjfjPRYCqMU-FqjHZT5hHvw6laPuwyVy3fMoG-mPpNGxvjGTgNbz8aQrAzpCW3RvvHl/s1600/le+hoi+chua+thay.jpg" width="640" /></a></span> </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <br /></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Như vậy, quanh núi Thầy, ngoài chùa Thầy còn có cả một cụm kiến trúc </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Phật giáo</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> được xây dựng trong những khoảng thời gian khác nhau.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Trong một bài ký ghi trên vách núi, Chúa </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Trịnh Căn</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> đã phác họa cảnh chùa Thầy "như viên ngọc nổi lên giữa đám sỏi đá, rạng vẻ xuân tươi khắp cả bốn mùa. Động trên hệt như cõi thanh hư, bên vách còn in mây ráng. Ao rồng thông sang bến siêu độ, cầu tiên Nhật Nguyệt đôi vầng. Hình tựa bình phong, sông như dải lụa".</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Hội chùa Thầy diễn ra từ ngày mùng 5 đến ngày mùng 7 tháng ba </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Âm lịch</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> hàng năm. Trong ngày hội, nhiều </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">tăng ni</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> từ các nơi khác trong vùng cùng về đây dự lễ trong những bộ </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">cà-sa</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> trang trọng, tay cầm gậy hoa, miệng tụng kinh trong tiếng </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">mõ</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;"> trầm đều. Lễ cúng Phật và trai đàn - một diễn xướng có tính chất tôn giáo - được thực hiện có sự phối hợp của các nhạc cụ dân tộc.</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Nhưng hội chùa Thầy không chỉ có những nghi thức </span><span style="color: windowtext; font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; text-decoration: none;"><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">tôn giáo</span></span><span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">. Ở đây còn có trò múa rối nước mang đậm sắc thái dân gian mà ngày nay có tiếng vang ở nhiều nước. Trai thanh gái lịch gần xa tìm đến hội chùa Thầy còn để thỏa mãn tính mạo hiểm khi leo núi và khao khát bày tỏ tình yêu trong một khung cảnh thiên nhiên rộng mở:</span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <br /></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Rủ nhau lên núi Sài Sơn </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Ai làm đá ướt đường trơn hỡi mình? </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Hỏi non, non những làm thinh </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Phải rằng non đã vô tình với ai? </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Nước non ví chẳng chiều đời </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Mắt xanh đâu lẽ phụ người tình chung? </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Yêu nhau ta dắt nhau cùng </span></div> <div class="MsoNormal" style="font-family: Arial; font-size: 16px; line-height: 145%; margin: 3pt 0.1in; text-align: justify;"> <span style="font-family: Arial; font-size: x-small; line-height: 145%;">Non bao nhiêu đá nặng lòng bấy nhiêu</span></div>

Lịch sử lễ hội chùa thầy

Chùa Thầy là một ngôi chùa ở chân núi Sài Sơn, làng Hoàng Xá, xã Phượng Cách, huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây (nay là xã Sài Sơn, huyện Quốc ...

Đọc thêm »